Apoptose versus necrose
Necrose en apoptose zijn twee termen die vaak voorkomen in klinische en academische pathologie. Dit zijn complexe verschijnselen van celdood. De ene is pathologisch terwijl de andere fysiologisch is. Het is belangrijk om de fundamentele verschillen van deze twee te begrijpen. Dit artikel beschrijft necrose en apoptose, hun mechanisme, en verduidelijkt het verschil tussen de twee.
Necrose
Necrose kan direct of na celdegeneratie optreden. Vroege veranderingen zijn erg subtiel en verschijnen pas na 2 tot 3 uur op de elektronenmicroscoop en in een lichtmicroscoop pas na 6 uur. Cellulaire veranderingen kunnen worden onderverdeeld in nucleaire veranderingen en cytoplasmatische veranderingen. Nucleair materiaal kan eerst samenklonteren tot dichte massa's, die kleuren met basisvlekken. Dit staat bekend als "Pyknosis". Daarna kunnen deze klonten uiteenvallen in kleine deeltjes in een proces dat bekend staat als "Karyorrhexis", of gelyseerd worden in een proces dat "Karyolyse" wordt genoemd. Cytoplasmatische veranderingen beginnen met het homogeen worden van het cytoplasma en kleuren diep met zure vlekken. Dit komt door denaturatie van cytoplasmatische eiwitten. Speciale organellen nemen water op en zwellen op. Enzymen komen vrij uit lysosomen en de cel breekt af (autolyse). Biochemisch gebeuren al deze veranderingen samen met een enorme instroom van calciumionen. Er zijn veel soorten necrose. Het zijn coagulatieve necrose, liquefactieve necrose, vetnecrose, caseous necrose, gommatische necrose, fibrinoïde necrose en gangreen.
Bij coagulatieve necrose behouden cellen de cellulaire omtrek gedurende een paar dagen terwijl alle andere veranderingen optreden. Dit type necrose wordt vaak gezien in vaste organen, meestal na een slechte bloedtoevoer. Bij liquefactieve necrose wordt de cel volledig gelyseerd; er is dus geen cellulaire omtrek. Dit wordt vaak gezien in de hersenen en het ruggenmerg. Er zijn twee soorten vetnecrose; enzymatische en niet-enzymatische vetnecrose. Bij enzymatische vetnecrose die kenmerkend optreedt bij acute pancreatitis, worden de celvetten door pancreaslipase gelyseerd tot vetzuren en glycerol en het resultaat vormt een complex met calcium. Het uiterlijk is dus krijtachtig wit. Niet-enzymatische vetnecrose wordt meestal gezien in het onderhuidse weefsel, de borst en de buik. Patiënten met niet-enzymatische vetnecrose geven bijna altijd een voorgeschiedenis van trauma. Echter,trauma wordt niet duidelijk geïdentificeerd als de definitieve oorzaak. Fibrose volgt de niet-enzymatische vetnecrose op de voet en vormt een vaste massa die soms klinisch niet te onderscheiden is van kanker. Caseous en gummatous necrose zijn het gevolg van granuloomvorming na infecties. Fibrinoïde necrose wordt vaak gezien bij auto-immuunziekten. Gangreen is een veelgebruikte term om te verwijzen naar een klinische aandoening waarbij uitgebreide weefselnecrose in verschillende mate gecompliceerd wordt door secundaire bacteriële infectie. Er zijn drie soorten gangreen; droog, nat en gasvormig gangreen. Droog gangreen komt meestal voor bij extremiteiten als gevolg van een slechte bloedtoevoer als gevolg van verstopping van slagaders. Nat gangreen is het resultaat van een ernstige bacteriële infectie bovenop necrose. Het kan zowel bij ledematen als in inwendige organen voorkomen. Nat gangreen is moeilijk af te bakenen van aangrenzend gezond weefsel; daarom is chirurgische excisie moeilijk. Het sterftecijfer in nat gangreen is hoog. Gasgangreen is te wijten aan Clostridium perfringens-infectie. Het wordt gekenmerkt door uitgebreide necrose en gasproductie. Er is sprake van crepitatie bij palpatie.
Apoptose
Apoptose is een fysiologisch fenomeen van geprogrammeerde celdood. Wanneer weefsels volwassen worden en van vorm veranderen, moeten ongewenste cellen worden verwijderd. Dit is het proces waarbij deze ongewenste cellen afsterven. Apoptose is een fenomeen dat wordt gecodeerd door genen. Het lot van de cel is gecodeerd in zijn DNA, en het gehoorzaamt de genetische bevelen wanneer het tijd is voor de cel om te sterven voor het welzijn van de andere cellen en weefsels. Het huidige inzicht is dat mitochondriaal DNA codeert voor apoptose. Apoptose is spontaan en er is geen externe factor die het veroorzaakt. Het proces is complex en kan in verschillende weefsels met verschillende snelheden verlopen.
Necrose versus apoptose
• Necrose is een type celdood als gevolg van een externe veroorzaker, terwijl apoptose een intern vooraf bepaald proces van celdood is.
• Beschermende mechanismen en medicijnen die worden toegediend om de veroorzaker te bestrijden, kunnen necrose voorkomen, terwijl niets apoptose kan voorkomen.
Lees ook het verschil tussen gangreen en necrose
