Determinisme versus fatalisme
Determinisme en fatalisme zijn filosofieën of, in het algemeen, levenshoudingen, waartussen een aantal verschillen kan worden geïdentificeerd. Zowel fatalisme als determinisme zijn van mening dat er niets boven een vrije wil is en dat het slechts een illusie is. Als we denken dat we machteloos zijn en wat voorbestemd is of is, zal ons lot gebeuren, wat we ook doen, een houding die wordt aangeduid als fatalisme. Aan de andere kant, degenen die geloven dat er een oorzaak is van elk effect en dat morgen gebaseerd is op wat we vandaag doen, worden deterministen genoemd of geloven in determinisme. Dit benadrukt dat deze twee filosofieën van elkaar verschillen. Er zijn ook veel andere verschillen die in dit artikel zullen worden aangestipt door een goed begrip van determinisme en fatalisme.
Wat is determinisme?
Determinisme is een voorstander van oorzaak en gevolg in de zin dat wat er ook gebeurt, het resultaat is van onze daden uit het verleden. Het gelooft dat zelfs ons heden het resultaat is van onze acties in het verleden. Dit moet niet worden verward met de term vastberadenheid, die de mogelijkheid benadrukt van acties om een verandering in de loop van het leven teweeg te brengen. Bij determinisme is causaliteit het kernidee.
Als een persoon zich bijvoorbeeld op een bepaalde manier gedraagt, geloven deterministen dat er een dienovereenkomstig effect zou zijn in de toekomst van het leven van de persoon. De gedachten en daden van een persoon zijn causaal verbonden met zijn toekomst.
Determinisme kan ook worden gezien als een sleutelprincipe van Behaviorism in Psychology. Vooral behavioristen zoals BF Skinner benadrukten dat het idee van determinisme kan worden waargenomen en ook kan worden gebruikt bij het veranderen van menselijk gedrag. Volgens dit perspectief wordt vrije wil gezien als de oppositie van determinisme. Het vermogen van de mens om te handelen naar zijn vrije wil wordt volledig verworpen door degenen die in determinisme geloven.
Wat is fatalisme?
Volgens het fatalisme zijn alle gebeurtenissen in het leven voorbeschikt. Fatalisme zegt dat het zinloos is om je te verzetten tegen wat er gebeurt en dat wat er gaat gebeuren, zal gebeuren en onvermijdelijk is. Fatalisten zouden beweren dat het zinloos is om te praten over het verleden of het heden dat anders is, aangezien alles van tevoren is besloten, en mensen slechts poppen zijn die door de almachtige worden gemaakt om te dansen. Het fatalisme is van mening dat al besloten is of we herboren zullen worden of naar de hel of de hemel zullen gaan, en we volgen slechts een koers die voor ons is uitgestippeld.
Er is ook enige overeenkomst in deze benaderingen, zoals blijkt uit de afwijzing van een vrije wil en ook de opvattingen over gebeurtenissen in het leven. Terwijl fatalisme zegt dat gebeurtenissen vooraf bepaald zijn (alle gebeurtenissen zijn onvermijdelijk en men kan niets doen om te voorkomen dat ze plaatsvinden), zegt determinisme dat gebeurtenissen opnieuw kunnen worden bepaald, maar gebaseerd op onze acties in het verleden. Een fatalist zal niet opzij kijken voordat hij een weg oversteekt, omdat hij gelooft dat wat er zal gebeuren zal gebeuren en niet afhankelijk is van zijn acties. Aan de andere kant gelooft een deterministisch persoon dat elke actie het resultaat is van een actie in het verleden, en dus kan hij actie ondernemen om een ongeluk te voorkomen.
Wat is het verschil tussen fatalisme en determinisme?
- Fatalisme en determinisme zijn twee benaderingen in de filosofie die verschillende opvattingen hebben over gebeurtenissen in het leven.
- Fatalisme bagatelliseert alle menselijke acties omdat het zegt dat gebeurtenissen in het leven voorbestemd zijn en dat wat er gaat gebeuren zal gebeuren, wat er ook gebeurt.
- Determinisme gelooft heilig in oorzaak en gevolg en rechtvaardigt alle gebeurtenissen op basis van acties in het verleden.
Hoffelijkheid van afbeeldingen:
1. "Toppledominos" door Enoch Lai op Engelse Wikipedia [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
2.”Edmund J Sullivan Illustraties bij de Rubaiyat van Omar Khayyam Eerste versie Quatrain-051 ″ door Edmund J. Sullivan - De Rubaiyat van Omar Khayyam - Eerste versie - Geïllustreerd, vertaald door Edmund Fitzgerald. [Public Domain], via Wikimedia Commons
